Σοβαρά προβλήματα με τον εμβολιασμό παιδιών και εφήβων

Ζητούμενο να εφαρμοστεί πλήρως ο δωρεάν εμβολιασμός για όλους από τις δημόσιες δομές Υγείας με αποκλειστική ευθύνη του κράτους

Eurokinissi

Συνεχίζεται σήμερα η έρευνα του «Ρ» για την Υγεία του λαού αναδεικνύοντας πως η έλλειψη, η συρρίκνωση, η υποβάθμιση των δημόσιων δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), αλλά και ο ανύπαρκτος σχεδιασμός από πλευράς του κράτους, ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην κάλυψη παιδιών κι εφήβων με εμβολιασμούς. Πιο ευάλωτα είναι τα παιδιά των φτωχών οικογενειών, των μακροχρόνια άνεργων, των μεταναστών.

* * *
Κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι γεννιούνται γύρω στις 30.000 παιδιά από ανασφάλιστους γονείς. Με δεδομένο ότι οι άνεργοι προσεγγίζουν επίσημα τα 1,3 εκατ., η «μαύρη» εργασία έφτασε το 2012 στο 36%, το 45% των αυτοαπασχολούμενων δεν μπορεί να καταβάλλει εισφορές σύνταξης και Υγείας στον ΟΑΕΕ και οι εισφορές των αγροτών στον ΟΓΑ υπερδιπλασιάστηκαν, προκύπτει πως όλο και μεγαλώνει το κομμάτι του πληθυσμού που μένει ή κινδυνεύει να μείνει χωρίς αυτή τη στοιχειώδη ιατροφαρμακευτική ασφαλιστική κάλυψη.
Το υπουργείο Υγείας εξήγγειλε το Νοέμβρη του 2012 το «Πρόγραμμα Εμβολιασμών άπορων και ανασφάλιστων παιδιών κι εφήβων». Σύμφωνα με το Πρόγραμμα αυτό, όλα τα παιδιά δικαιούνται δωρεάν εμβολιασμό για όλα τα εμβόλια: Παιδιά εργαζομένων, αυτοαπασχολούμενων, αγροτών που το βιβλιάριό τους έχει ακυρωθεί από το αντίστοιχο Ταμείο. Παιδιά γονέων με βιβλιάριο Πρόνοιας (απορίας) ή με αίτημα για βιβλιάριο Πρόνοιας. Παιδιά μεταναστών χωρίς «χαρτιά» ή με ροζ κάρτα κ.λπ. Στο Πρόγραμμα - σύμφωνα με το υπουργείο - συμμετέχουν 40 εξωτερικά Παιδιατρικά Ιατρεία νοσοκομείων, 200 Κέντρα Υγείας, 40 Ιατρεία και Πολυϊατρεία δήμων.

Η φτώχεια που πλήττει όλο και περισσότερες οικογένειες και η συρρίκνωση των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας ενδέχεται να υπονομεύσουν τον εμβολιασμό των παιδιών

Phasma

Ομως, διαπιστώνεται ότι η απόφαση αυτή της κυβέρνησης απέχει από την πραγματικότητα και σκοντάφτει σε μια σειρά εμπόδια.

1. Απουσιάζουν τόσο η πλατιά και διαρκής ενημέρωση του πληθυσμού από τους κρατικούς φορείς, όσο και οι οργανωμένες, δημόσιες υπηρεσίες ιδιαίτερα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε επίπεδο γειτονιάς, δήμου, Περιφέρειας που να εξασφαλίζουν έγκαιρα, με σχεδιασμό κι ασφάλεια την πλήρη κάλυψη με εμβόλια. Η εφαρμογή του προγράμματος επαφίεται περισσότερο στην ατομική πρωτοβουλία του καθένα, παρά σε ένα οργανωμένο σχέδιο του κράτους. Ενώ θα έπρεπε, δεν υπάρχει αναλυτική κεντρική καταγραφή - αλλά και αποκεντρωμένη ανά δήμο και δημόσιο εμβολιαστικό κέντρο - ώστε να μπορεί να γίνεται ο έλεγχος ή να ειδοποιούνται όποια παιδιά καθυστερούν. Οι οικογένειες που τραβάνε τα πάνδεινα από τη φτώχεια, το άγχος για την καθημερινή επιβίωση των ίδιων και των παιδιών τους πρέπει να λύσουν και το πώς και πού θα εξασφαλίσουν τους εμβολιασμούς. Δηλαδή, μια κρατική ευθύνη όχι μόνο στη διάθεση, αλλά και στη χορήγηση, σε μεγάλο βαθμό μετατρέπεται σε μια ατομική ευθύνη οικογενειών που μπορεί να μην ξέρουν τη γλώσσα, να είναι ανασφάλιστοι και να νομίζουν πως δεν δικαιούνται δωρεάν εμβολιασμούς, να υποτιμούν τη σημασία να αντιμετωπίσουν το θέμα με δική τους πρωτοβουλία.

Το εργατικό και το λαϊκό κίνημα χρειάζεται να επαγρυπνεί ώστε κανένα παιδί ανασφάλιστης οικογένειας να μη μένει χωρίς εμβόλιο, εξετάσεις, θεραπεία

2. Για παράδειγμα, προκαλεί ερωτήματα έγγραφο του υπουργείου Υγείας με ημερομηνία 7/3/2013 προς νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας με τις οδηγίες και τους δικαιούχους του Προγράμματος εμβολιασμού άπορων κι ανασφάλιστων παιδιών: Δηλαδή, ορισμένες δημόσιες δομές ενημερώθηκαν 4 μήνες μετά την έναρξη του Προγράμματος;

3. Από ρεπορτάζ του «Ρ» προκύπτει πως σε ορισμένες δημόσιες δομές Υγείας οι ανασφάλιστοι πληρώνουν για το εμβόλιο. Για παράδειγμα: Στο Παιδιατρικό Ιατρείο του μαιευτηρίου «Ελενα»: Δωρεάν εμβολιάζονται μόνο όσοι έχουν ή είναι προς έκδοση το βιβλιάριο Πρόνοιας (άποροι) και οι αιτούντες άσυλο αλλοδαποί κάτοχοι της ροζ κάρτας. Οι ανασφάλιστοι και οι μετανάστες χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα αγοράζουν το εμβόλιο, ενώ όλοι πρέπει να πληρώσουν το 5ευρω χαράτσι που έχει καθιερωθεί στα νοσοκομεία. Στο Κέντρο Υγείας Καπανδριτίου οι ανασφάλιστοι γονείς επίσης αγοράζουν το εμβόλιο. Επιπλέον, δεν αξιοποιούνται όλες οι δημόσιες δομές. Στο Νοσοκομείο Παίδων (!) «Η Αγία Σοφία» δεν γίνονται καθόλου εμβολιασμοί. Για όποιον έχει βιβλιάριο Πρόνοιας και ροζ κάρτα, ο γιατρός τού γράφει το εμβόλιο και τον στέλνει σε κάποια άλλη δομή. Στο Νοσοκομείο Πατησίων δεν υπάρχει και δεν υπήρχε ποτέ Παιδιατρικό Ιατρείο. Λόγω έλλειψης παιδιάτρου που θα γράφει και θα παρακολουθεί τα εμβόλια, αυτά δεν γίνονται.

Η διάσταση που υπάρχει ανάμεσα στην απόφαση του υπουργείου και στη λήψη όλων των μέτρων για την πρακτική εφαρμογή της δεν μοιάζει τόσο «αθώα». Αντίθετα, φαίνεται να σχετίζεται με τη ραγδαία δραστηριοποίηση ΜΚΟ, εθελοντών και «φιλάνθρωπων» στην Υγεία. Ολοι αυτοί τυγχάνουν μεγάλης προβολής από τους κρατικούς φορείς, την τοπική διοίκηση και τα ΜΜΕ, σε αντίθεση με το Πρόγραμμα του υπουργείου. Αλλωστε, σε ημερίδα του υπουργείου Υγείας και της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, την περασμένη βδομάδα, ο Γ. Καρύδης, σύμβουλος της υφυπουργού Υγείας, δεν στάθηκε στο Πρόγραμμα του υπουργείου για δωρεάν εμβολιασμό όλων. Αντίθετα, στους τρόπους διασφάλισης πόρων για εμβολιασμούς ανέφερε τη συμμετοχή εθελοντών, ΜΚΟ και χορηγών και τόνισε πως στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης θα πρέπει να συζητηθούν σοβαρά τα δεδομένα κόστους - οφέλους ανά εμβολιαστικό σχήμα. Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για άστεγους, Ρομά, μετανάστες χωρίς «χαρτιά» και ανασφάλιστα παιδιά, «κι αυτό αποτελεί ένα επιπλέον κόστος», πρόσθεσε.

4. Η συρρίκνωση και η υποστελέχωση των δημόσιων δομών Υγείας - Πρόνοιας, όπως είναι και τα Ιατροκοινωνικά Κέντρα (ΙΑΚ), όπου γίνονται εμβολιασμοί ανασφάλιστων και άπορων παιδιών. Πολλά έχουν κλείσει τα τελευταία χρόνια, όπως της Ν. Ιωνίας (σ.σ. όταν συνταξιοδοτήθηκαν σχεδόν όλοι οι υπάλληλοι), των Πατησίων κ.ά. Στην παραπάνω ημερίδα εργαζόμενοι κατήγγειλαν το εξής: Πέρυσι στο ΙΑΚ Καλλιθέας έγιναν 1.600 και στου Ζωγράφου 2.500 εμβολιασμοί. Από αυτό το χρόνο οι προμήθειες των εμβολίων γίνονται μεν από το υπουργείο Υγείας, αλλά μέσω των Περιφερειών. Κατέθεσαν αίτημα για εμβόλια στις 15 Γενάρη 2013 και η Περιφέρεια τους έστειλε στις 29 Μάρτη μόλις μερικές δεκάδες εμβόλια! Μάλιστα, αυτά τα εμβόλια ήταν για 4 ΙΑΚ και για το Κέντρο Υγείας Βύρωνα που καλύπτει πολλές περιοχές.

Αλλη εργαζόμενη στο ΙΑΚ Μενιδίου κατήγγειλε πως το Κέντρο λειτουργεί μόλις 2 φορές τη βδομάδα και 3 βδομάδες το μήνα λόγω έλλειψης παιδιάτρου που θα παρακολουθεί τους εμβολιασμούς. Επίσης, είπε χαρακτηριστικά: «Τα εμβόλια είναι ελάχιστα. Παραγγέλνω 50 και παίρνω 3! Οχι μόνο στέλνουν λιγότερα, αλλά κάποια με ημερομηνία λήξης εντός 5 ημερών! Στο μεταξύ, αφού ο παιδίατρος δεν έρχεται κάθε μέρα, μπορεί να αναβληθεί ο εμβολιασμός κι έπειτα το εμβόλιο να λείπει ή να έχει λήξει...». Επίσης, στο ΙΑΚ Μεταμόρφωσης δεν υπάρχει παιδίατρος, ωστόσο γίνονται εμβόλια από τις επισκέπτριες Υγείας.
Επομένως, είναι μεγάλη ανάγκη η χρηματοδότηση να γίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, υπεύθυνο για την προμήθεια, την ποιότητα και την επάρκεια των υγειονομικών μονάδων με εμβόλια να είναι το κράτος. Τα εμβολιαστικά κέντρα να είναι υπεύθυνα για τη συντήρηση των εμβολίων, να υπάρχουν παιδίατροι για τη σωστή εκτέλεση των εμβολιασμών και την πλήρη ενημέρωση των αρμόδιων κρατικών φορέων με τα στοιχεία των εμβολιασθέντων. Οι γονείς να ενημερώνονται με κρατικές καμπάνιες και να παρακολουθούν το εμβολιαστικό πρόγραμμα, να ειδοποιούν το κέντρο για όποιες παρενέργειες και να καταγράφονται τα περιστατικά.
Χαρακτηριστικό είναι το Κέντρο Υγείας Περιστερίου, όπου από το Νοέμβρη του 2012 γίνονται εμβολιασμοί ανασφάλιστων παιδιών. Ωστόσο, σε μια συνοικία με εκατοντάδες χιλιάδες εργατόκοσμο, άνεργους, ανασφάλιστους, με δεκάδες σχολεία, μόλις 100 - 150 παιδιά ανασφάλιστων έχουν απευθυνθεί για εμβολιασμό στο ΚΥ Περιστερίου. Σε ένα ΚΥ που θα μπορούσε να αναλάβει ενιαία την ενημέρωση, τη χορήγηση και την παρακολούθηση του τοπικού πληθυσμού. Αντ' αυτού στις 17 Απρίλη 2013 έληξαν όλες οι συμβάσεις αυτού του ελάχιστου προσωπικού των 8 γιατρών και 12 νοσηλευτών.

5. Σύμφωνα με μελέτη του τομέα Υγείας του Παιδιού της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), «το επίπεδο εμβολιασμού των παιδιών στην Ελλάδα βρέθηκε πολύ υψηλό (τουλάχιστον ως το 2011 που διερευνά η μελέτη)». Ωστόσο, «περίπου 65% - 70% των παιδικών εμβολιασμών γίνονται στον ιδιωτικό τομέα». Και προσθέτει η μελέτη: «Αυτό υποδεικνύει ένα μεγάλο κενό σε μια εποχή που αυξάνεται ο αριθμός φτωχών και ανασφάλιστων οικογενειών: Μεγάλη έλλειψη δημόσιων υποδομών για τον εμβολιασμό των παιδιών». Τη διετία 2010 - 2011 αυξήθηκε κατά 22% η προσφυγή στις δημόσιες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, οπότε, σημειώνεται, θα υπάρξει πρόβλημα αφού δεν έχουμε τις αντίστοιχες δομές και υπηρεσίες. Το ίδιο φανερώνει και η έρευνα της Νοσηλευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας «Εμβολιαστική κάλυψη παιδιών από παιδικούς σταθμούς της Αθήνας»: Το 58% των εμβολίων τη διετία 2006 - 2007 έγιναν στον ιδιωτικό τομέα και τη διετία 2010 - 2011 το ποσοστό έπεσε στο 44%.

Τι θα γίνει με όλες αυτές τις οικογένειες που δεν μπορούν πια να απευθυνθούν στον ιδιωτικό τομέα λόγω της ανέχειας, της μακροχρόνιας ανεργίας, που θέτει ακόμη και το καθημερινό φαγητό στο τραπέζι υπό αμφισβήτηση; Θα υπάρχουν επαρκείς, χωροταξικά διαρθρωμένες και καλά στελεχωμένες υποδομές στην ΠΦΥ μέχρι και το τελευταίο χωριό, ώστε να είναι εύκολη η πρόσβαση; Θα αναλάβουν να «σηκώσουν» αποκλειστικά αυτές τους δωρεάν καθολικούς εμβολιασμούς; Θα υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός και έλεγχος σε όλα τα παιδιά και τους ενήλικες σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών;

6. Το κόστος φαίνεται πως είναι ένα σοβαρό εμπόδιο που οι πιο φτωχές οικογένειες καλούνται με κάποιο τρόπο να αντιμετωπίσουν για να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Είναι ενδιαφέροντα ορισμένα στοιχεία της πανελλαδικής έρευνας του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε δείγμα 1.087 ερωτηθέντων το Γενάρη 2013 (σ.σ. δυο μήνες μετά την εξαγγελία του υπουργείου Υγείας για δωρεάν εμβολιασμό των ανασφάλιστων και άπορων παιδιών):

• Το 10% δήλωσαν πως τα παιδιά τους δεν είναι καλυμμένα όπως ορίζει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.
• Από αυτούς, το 39,9% ανέφερε ως κυριότερο εμπόδιο το κόστος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το κόστος του εμβολίου για τους ανασφάλιστους - που μπορεί να είναι και 50-60 ευρώ - ή τη μετακίνηση στο γιατρό - ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες επαρχιακές περιοχές - ή το κόστος της επίσκεψης σε ιδιώτη γιατρό που θα κάνει το εμβόλιο ή και όλα αυτά μαζί.

Εδώ να σημειωθεί το εξής: Ο ΕΟΠΥΥ επιτρέπει στους συμβεβλημένους γιατρούς μέχρι 200 επισκέψεις το μήνα και τους καταβάλλει 10 ευρώ την επίσκεψη. Αν συμπληρωθούν οι 200 επισκέψεις, οι υπόλοιποι ασφαλισμένοι πληρώνουν την επίσκεψη από την τσέπη τους. «Είμαστε σοκαρισμένοι. Κάποιοι ιδιώτες γιατροί έχουν καθιερώσει ως γενική τιμή και στις υπόλοιπες επισκέψεις τα 10 ευρώ. Και υπάρχουν πολλοί γονείς που δεν έχουν να δώσουν αυτά τα 10 ευρώ είτε για να εξετάσουμε το παιδί τους, είτε για να γίνει το εμβόλιο...», σημειώνει στον «Ρ» ο Αλέκος Τομαράς, αυτοαπασχολούμενος συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ παιδίατρος. Φυσικά, το ίδιο το κόστος των εμβολίων είναι πολύ μεγαλύτερο και απαγορευτικό για τον ανασφάλιστο που θα κληθεί να το πληρώσει από την τσέπη του.

• Το 7,6% των ερωτηθέντων γονιών δήλωσαν σαν εμπόδιο το γεγονός ότι δεν είναι πια ασφαλισμένοι. Προφανώς περιλαμβάνονται σε αυτούς που δεν έχει φτάσει ακόμα (!) στ' αυτιά τους το Πρόγραμμα του υπουργείου.

7. Την ίδια ώρα ένα εμβόλιο του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών χαρακτηρίστηκε προαιρετικό και αφαιρέθηκε από τη λίστα του ΕΟΠΥΥ με αποτέλεσμα ο γονιός να επιβαρύνεται με συμμετοχή 25%. «Είναι εναντίον του ΡΟΤΑ ιού που προκαλεί πολύ σοβαρές γαστρεντερίτιδες, έχει αρκετά μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας για παιδιά κάτω των 2 ετών. Δεδομένου ότι αυτό το εμβόλιο κοστίζει κοντά στα 70 ευρώ, ο γονιός πληρώνει 20 ευρώ και είναι 3 δόσεις. Αρα πληρώνει περίπου 60 ευρώ απευθείας από την τσέπη του, πέρα από τις πολλές εισφορές που έχει δώσει», εξηγεί ο Αλ. Τομαράς, και συνεχίζει: «Δεν ξέρω αν αυτό αποτελεί απαρχή ξηλώματος της δωρεάν χορήγησης εμβολίων και αν θα ακολουθήσουν κι άλλα...».

Ελένη ΜΑΪΛΗ

 

πηγή rizospastis.gr