ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ζοφερό το μέλλον για την απεξάρτηση

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ
Ζοφερό το μέλλον για την απεξάρτηση
Σκίτσο που παρουσιάστηκε στο μαθητικό φεστιβάλ στην Ελευσίνα

Οι όροι της μισθωτής εργασίας μέρα με τη μέρα γίνονται ένα με τη σκλαβιά. Οσα κερδήθηκαν με αίμα παίρνονται πίσω με υπογραφές σε συνθήκες και συμφωνίες αφεντικών και εργατοπατέρων κάτω από το τραπέζι. Το πρόβλημα των ναρκωτικών εκτινάσσεται στα ύψη. Χιλιάδες, εκατομμύρια άνθρωποι συνθλίβονται στις μυλόπετρες της βαρβαρότητας, δεν αντέχουν να βιώνουν την ανεργία, τους μισθούς πείνας, τις απροσπέλαστες γι' αυτούς πόρτες στη γνώση, στην υγεία, στην ψυχαγωγία, στην Τέχνη, στον αθλητισμό. Οι πόρτες όμως στους ψεύτικους «παραδείσους» ανοίγουν διάπλατα, η «φυγή» μέσα από ουσίες πλασάρεται ως μια «καλή», έως και «επαναστατική»... «επιλογή». (Οι χρήστες που ξεκίνησαν θεραπεία το 2011 σε κέντρα απεξάρτησης το 47% ήταν άνεργοι, ένας στους δέκα δεν είχε σταθερή στέγη. Το 36% είχε απολυτήριο δημοτικού και το 2% δεν είχε καν απολυτήριο δημοτικού).
Η βαρβαρότητα θεριεύει απ' άκρη σε άκρη του πλανήτη. «Τώρα είναι η ευκαιρία». Για να περάσουν όσα φασιστικής έμπνευσης ιδεολογήματα «δουλεύονταν» από ΜΜΕ, ΜΚΟ και δήθεν «αντιφρονούντες» τις τελευταίες δεκαετίες. Για να υλοποιηθεί στο μέγιστο η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα ναρκωτικά. Μια πολιτική που κουβαλάει ψήγματα κοινωνικής ευγονίας και στοχεύει σε ανθρώπους δέσμιους νόμιμων και παράνομων ναρκωτικών μέχρι την τελευταία τους ανάσα, απόλυτα ελεγχόμενους, σ' ένα νομιμοποιημένο κοινωνικό περιθώριο που διαρκώς θα διευρύνεται.
Τις προηγούμενες μέρες, παρουσιάστηκε η Ευρωπαϊκή Εκθεση για τα ναρκωτικά, από τον αρμόδιο Οργανισμό της ΕΕ (EMCDDA), σκιαγραφώντας το ζοφερό «αύριο» στο χώρο της τοξικοεξάρτησης.
Κάθε βδομάδα μια νέα ουσία
Εβδομήντα τρεις νέες ψυχοδραστικές ουσίες κοινοποιήθηκαν το 2012, επίσημα για πρώτη φορά μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ. Από αυτές τις ουσίες, οι 30 ήταν συνθετικά κανναβινοειδή, τα οποία μιμούνται τις επιδράσεις της κάνναβης. Το 2013, το σύστημα προειδοποίησης λαμβάνει αναφορές για περίπου μια νέα ουσία κάθε βδομάδα!!!
Κάθε χρόνο, η χρήση κάνναβης στην Ευρώπη εκτιμάται χονδρικά σε περίπου 2.500 τόνους, ενώ εντοπίζεται για άλλη μια φορά στενή συσχέτιση της χρήσης κάνναβης με αναπνευστικά προβλήματα, προβλήματα ψυχικής υγείας. Ο αριθμός των χρηστών, που ξεκίνησαν θεραπεία απεξάρτησης από την κάνναβη, για πρώτη φορά, αυξήθηκε κατά ένα τρίτο τα τελευταία χρόνια, ανεβαίνοντας από τις 45.000 το 2006, στις 60.000 το 2011. Σ' αυτά έρχεται να προστεθεί το εύρημα ότι οι χρήστες οπιοειδών αντιπροσωπεύουν την πολυπληθέστερη ομάδα χρηστών υπό θεραπεία, ενώ τη δεύτερη θέση καταλαμβάνουν οι χρήστες κάνναβης, την τρίτη οι χρήστες κοκαΐνης. Την ίδια στιγμή, στη χώρα μας, αλλά και σ' όλη την Ευρώπη, «ανεξάρτητες» φωνές επιδίδονται στην προπαγάνδα για τα οφέλη από την αποποινικοποίηση της αθώας κάνναβης. «77 εκατομμύρια ενήλικοι Ευρωπαίοι (15 - 64 ετών) έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, εκ των οποίων περίπου 20 εκατομμύρια την περασμένη χρονιά (...) Η φυτική κάνναβη ("μαριχουάνα") ενίοτε υψηλής δραστικότητας, εξαπλώνεται στην Ευρώπη, καθώς σχεδόν όλες οι χώρες αναφέρουν πλέον εγχώρια καλλιέργεια του προϊόντος. Το 2011 περισσότερες από τις μισές ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν ότι διαθέτουν ειδικά θεραπευτικά προγράμματα για χρήστες κάνναβης, ενώ ανάλογα προγράμματα σχεδιάζουν να υλοποιήσουν Κύπρος, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία», σημειώνεται στην Εκθεση.
Υποκατάστατα για κάθε ναρκωτικό
Τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια χρήστες ναρκωτικών παρακολούθησαν κάποιο πρόγραμμα, προκειμένου να απεξαρτηθούν το 2011. Εύκολα συμπεραίνει κάποιος ότι μιλάμε για έναν πολύ μεγάλο πληθυσμό, ο οποίος είναι πολύ μεγαλύτερος αν συνυπολογίσει κανείς τους ανθρώπους που ακόμη δεν έχουν αποφασίσει να απεξαρτηθούν. Και η ΕΕ τι τους προτείνει; Την ιατρικοποίηση του προβλήματος, τη φαρμακευτική προσέγγιση και αντιμετώπισή του.
Ενα πρώτο βήμα: Υποκατάστατα. Για κάθε ουσία. Ακόμη και για την κάνναβη. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μερικά από τα «θετικά αποτελέσματα» που διαπιστώνονται στην Εκθεση με τη χορήγηση υποκατάστατων, μερικά απ' αυτά γίνονται πειραματικά! Σε χρήστες που έχουν κύρια ουσία κατάχρησης την κοκαΐνη σε κάποιες χώρες χορηγούνται μέχρι και ...αντιψυχωσικά φάρμακα «για να μειωθεί η χρήση κοκαΐνης». Σε χρήστες κάνναβης, αναφέρεται «η προώθηση ανταγωνιστή των κανναβινοειδών που έχει δώσει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη μείωση των οξέων φυσιολογικών διαταραχών που συνδέονται με το κάπνισμα κάνναβης». Μετά τη μεθαδόνη και τη βουπρενορφίνη, μπαίνουν στο προσκήνιο όπως φαίνεται δυναμικά και οι φαρμακοβιομηχανίες που παρασκευάζουν τους ανταγωνιστές, καθώς γίνεται πολύ λόγος για την ναλοξόνη (ουσία που μπλοκάρει τους οποιούχους υποδοχείς στον εγκέφαλο). Πιλοτικά προγράμματα αναφέρονται από Δανία, Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία, Ηνωμένο Βασίλειο.
Ολα τα παραπάνω μπορεί να ελέγχουν οργανικά την εξάρτηση. Αφήνουν όμως ανέπαφη την ψυχολογική εξάρτηση, η οποία αποτελεί το σημαντικότερο και δυσκολότερο κομμάτι στην τοξικοεξάρτηση.
Η μείωση της βλάβης και όχι η απεξάρτηση είναι το ζητούμενο για την ΕΕ. Με λίγα λόγια, αυτό που ισχυρίζονται είναι ότι η τοξικομανία δεν είναι αντιμετωπίσιμη και κατά συνέπεια πρέπει να τη διαχειριστείς, μειώνοντας τα αποτελέσματά της. Η προπαγάνδα του παραπάνω ιδεολογήματος και η πληθώρα αυτών των προγραμμάτων (τα 2/3 των προγραμμάτων στην Ευρώπη χορηγούν υποκατάστατα) έχει ως αποτέλεσμα το 2011: Περίπου 730.000 χρήστες οπιοειδών είναι σε προγράμματα υποκατάστασης, έναντι 650.000 το 2008. Πάντως, παρατηρούνται αποκλίσεις από χώρα σε χώρα, ως προς τον αριθμό προγραμμάτων υποκατάστασης σε σχέση με άλλες θεραπείες. Για παράδειγμα σε Λετονία, Σλοβακία και Λιθουανία τα προγράμματα υποκατάστασης αποτελούν το 3% - 20% του συνόλου των θεραπευτικών τους προγραμμάτων. Ενώ το επόμενο βήμα για τη χώρα μας είναι η συνταγογράφηση υποκατάστατων: «Το πιο συχνά συνταγογραφούμενο υποκατάστατο είναι η μεθαδόνη, η οποία χορηγείται στα 3/4 περίπου των χρηστών που παρακολουθούν προγράμματα υποκατάστασης. Στους υπόλοιπους συνταγογραφείται βουπρενορφίνη, η οποία είναι η κύρια ουσία σε πέντε χώρες. Λιγότερο από 5% του συνόλου των χρηστών σε ΠΥ λαμβάνει άλλες ουσίες υποκατάστασης όπως μορφίνη ή ηρωίνη». Δηλαδή, παίρνεις τη δόση σου νόμιμα και φεύγεις.
Ενας στους δέκα εξαρτημένος από μεθαδόνη και βουπρενορφίνη
Επιβεβαίωση ότι το ζητούμενο δεν είναι η απεξάρτηση, έρχεται από τα παρακάτω ευρήματα: Το 10% των χρηστών που ξεκίνησαν θεραπεία για πρώτη φορά σε 11 ευρωπαϊκές χώρες, δήλωσαν εξαρτημένοι κυρίως από μεθαδόνη και βουπρενορφίνη, ενώ στη Φινλανδία οι περισσότεροι χρήστες οπιοειδών δηλώνουν ως κύρια ουσία χρήσης τη βουπρενορφίνη. Σ' ένα μεγάλο ποσοστό των θανάτων από ναρκωτικά, εκτός από ηρωίνη στις τοξικολογικές εξετάσεις, ανιχνεύτηκαν και μεθαδόνη - βουπρενορφίνη.
Επόμενος στόχος είναι να μπουν τα προγράμματα υποκατάστασης και σε όλες τις φυλακές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τουλάχιστον 74.000 κρατούμενοι είναι σε προγράμματα υποκατάστασης. Στις περισσότερες χώρες, υπάρχουν προγράμματα υποκατάστασης στις φυλακές. «Στους πληθυσμούς κρατουμένων καταγράφονται υψηλότερα ποσοστά χρήσης ναρκωτικών από το γενικό πληθυσμό και πιο επιβλαβή πρότυπα χρήσης. Τα ναρκωτικά κατορθώνουν να μπαίνουν σε πολλές φυλακές και αρκετοί κρατούμενοι συνεχίζουν τη χρήση ή την ξεκινούν στη διάρκεια του εγκλεισμού τους», σημειώνει η έκθεση λες και... «ανακάλυψε την Αμερική». Οι υπηρεσίες που παρέχονται στους χρήστες στις φυλακές εξακολουθούν να υστερούν συγκρινόμενες με τις υπηρεσίες που παρέχονται εκτός φυλακών. Ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στα «shooting rooms» (χώροι για να «τρυπιέσαι» ή όπως πλασάρονται στην Ελλάδα «χώροι υγιεινής και επιτηρούμενης» χρήσης) για τα «θετικά τους αποτελέσματα».
Υπενθυμίζεται ότι τα παραπάνω μέτρα αποτελούν το αντικείμενο συζήτησης και ζύμωσης για να εφαρμοστούν και στη χώρα μας, τη στιγμή που η οικονομική θηλιά σφίγγει γύρω από τα στεγνά προγράμματα και τα Κέντρα Πρόληψης που, παρά τις τεράστιες δυσκολίες, έχουν να επιδείξουν αξιοθαύμαστα αποτελέσματα.
Οσο για την κοινωνική επανένταξη η Εκθεση διαπιστώνει ότι «δε δίνεται η δέουσα σημασία σε μέτρα που ενθαρρύνουν την τελική επανένταξη των χρηστών στην κοινωνία, κάτι που μπορεί να υπονομεύσει τις πιθανότητες θεραπείας τους σε βάθος χρόνου».
Η «σιωπηλή επιδημία» της Ευρώπης
Η ηπατίτιδα C είναι σήμερα το πιο διαδεδομένο λοιμώδες νόσημα μεταξύ των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών (ΧΕΝ) Ευρώπη. Με βάση τα εθνικά δείγματα, από τον ιό έχει προσβληθεί ποσοστό 18% μέχρι και 80%. Η ηπατίτιδα C είναι γνωστή και ως «σιωπηλή επιδημία», αφού για μεγάλο διάστημα μπορεί να μη διαγνωσθεί, ενώ πολλοί από τους πάσχοντες εμφανίζουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα για 20 χρόνια ή και περισσότερο. Αντίθετα με την ηπατίτιδα Β, δεν υπάρχει εμβόλιο, όμως η ασθένεια μπορεί να προληφθεί. Ωστόσο, εκπέμπει σήμα κινδύνου για την επόμενη δεκαετία, όπου αναμένεται μεγάλη επιβάρυνση, λόγω προχωρημένης ηπατοπάθειας μεταξύ των προσβεβλημένων ΧΕΝ, καθώς η ηπατίτιδα C μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση και καρκίνο του ήπατος. Παρ' όλα αυτά, ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να υποχρηματοδοτούν την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και την υποβολή των ΧΑΝ σε έλεγχο. Ενθαρρύνοντας τους προσβεβλημένους χρήστες να λάβουν φαρμακευτική αγωγή για την ηπατίτιδα C όχι μόνο περιορίζεται η μετάδοση του ιού, αλλά μπορούν να προληφθούν και νέες λοιμώξεις.

Ελένη ΤΖΙΒΡΑ